АГАРОДНІК
(зь Някрасава)

На людзей нападаць, забіваць не хадзіў,

Не хадзіў, куды ночкай ідуць цемнякі,

Празі дзяўчыну-красу я свой век загубіў,

Згінуў з ласкі паненкі, шляхоцкай дачкі.

      Працаваў я у садзе у панскім вясной;

Вот раз неяк зграбаю сучкі ды пяю,

Глядзь, дачка майго пана стаіць прада мной!

Гладзіць зорка, ды слухае песьню маю.

Агароднік дасьціпны, я швэндаўся шмат;

Па дварох, па мясцох я багатых бываў,

І нагледзіўся там многа пекных дзяўчат,

А такой жа ні разу нідзе не відаў.

Бровы чорныя, стройна й прыгожа была.

Стала жутка, я песьні сваей не дапеў.

А яна?... што ж яна?... пастаяла, пайшла.

Яж за ею у сьлед, як шалёны, глядзеў.

Ня раз чуў на сяле ад сваіх маладзіц,

Што і сам я прыгож, на пагляд не брыдкі,

Як той сокал гляджу, круглаліц, белаліц,

Валасы нібы лён, сам ўвесь стройны такі.

Разыгралася сэрца зь вясёлай душой,

Но, як глянуў я тут на пакоі яе,

Засьвістаў і махнуў маладзецкай рукой,

Дый скарэй за мужыцкія думы свае.

А прыходзіла ж часта яна з той пары,

Пагуляць, паглядзець на работу маю,

І сьмяецца са мной, і крычыць: гавары,

Чаму неяк прыўныў і даўно не пяю.

Яж маўчў, ад чаго смуцен стаў, не кажу,

Галаву зівешу толькі на белую грудзь.

«Пазволь, яблынку я за цябе пасажу;

Ты умарыўся, пара, знаць, табе аддыхнуць». -

«Што ж такое, паненка, вазьмі, на, паўчысь

Памажы мужыку, папрацуй крыху й ты!»

Ды як брала рыдлёўку ў мяне сьмяючысь,

Тут пярсьцёнак убачыла мой залаты.

Ад пахмурнага дня вочы сталі цямней,

На губах, на шчаках разыгралася кроў.

«Што з табою, паненка? чаму на мяне

      Непрыветна глядзіш, хмурыш чорную броў?» –

«Скуль узяў, скажы мне, ты пярсьцёнак такі?» –

«Скора будзеш старой, як усё будзеш знаць».

«Дай мне! я пагляджу, нізгаворны які!»

І за палец мяне ручкай беленькай хваць!..

Пацямнела ў вачох, душу кінула ў дрож,

Я даваў, не даваў ей зь пярсьцёнкам руку,

Дый прыпомніў тут, знаць, што і сам я прыгож,

І, ня знаю ўжо як, цмок паненку ў шчаку.

З таго часу зь ей шмат скаратаў я начэй,

Многа шчасьця зазнаў, ў ясны вочы глядзеў,

Расплятаў, заплятаў касу сьветлую ей,

Цалаваў, мілаваў, песьні родныя пеў.

Мігам лета прайшло, ночы сталі сьвяжэй,

Пад дзень шэрань, мароз пад нагамі скрыпыць.

Вот раз неяк скрадаўся ў пакоі я к ей,

Аж хтось, цап! і «зладзея дзяржы!» тут крычыць.

Так злавілі мяне, на дапрос прывялі;

Я стаяў і маўчаў, гаварыць не хацеў.

Красату з галавы вострай брытвай зьнясьлі,

І жалезны убор на нагох зазьвінеў.

Асьцябалі сьпіну і пагналі дружка

Ад радзімай старонкі у дальні краёк

На бяду і нуду. Знаць любіць не рука

Мужыкам, нам хамулам, ды панскіх дачок.


  Я. Купала